မိုဘိုင္းဖုန္းယဥ္ေက်းမႈက်င့္ထံုး (Mobile Etiquette)

မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ားႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း သင့္တြင္ မိုဘိုင္းဖုန္းတစ္လံုးရွိေနၿပီ။သင့္မိတ္ေဆြအမ်ားစုတြင္လည္း လက္၀ယ္ပိုင္ဆိုင္ထားၾကၿပီ။ မ်ား မၾကာမီတြင္ အကယ္၍ အဓိကက်သည့္ ႏိုင္ငံရပ္ျခားကုမၸဏီႀကီး ႏွစ္ခုက ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကမည္ ဆိုပါက၊ ျမန္မာႏိုင္ငံလူဦးေရ တစ္၀က္ေက်ာ္မွာ မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ား ကိုင္ေဆာင္ႏိုင္ၾကေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ စီစဥ္ထားသည့္အတိုင္းျဖစ္လာပါက လာမည့္ ႏွစ္,ႏွစ္မွငါးႏွစ္တာ ကာလအတြင္း၊ ေနာက္ထပ္လူ ၄၅ သန္းခန္႔မွာ မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ားျဖင့္ ဆက္သြယ္ေျပာဆိုႏိုင္ၾကေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ ဆက္သြယ္မႈရေစရန္ အေလာသံုးဆယ္ ႀကိဳးပမ္းေနၾကခ်ိန္၌၊ စမတ္ဖုန္းေခၚေခတ္မီဆက္သြယ္ေရးဖုန္းမ်ားက ေပးေဆာင္ႏိုင္သည့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားအေပၚ အခြင့္ေကာင္းယူ၍ ခ်ိတ္ဆက္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါက၊ ပို၍ ေက်းဇူးမ်ားခ်ိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။ မိမိတို႔၏ဖုန္းမ်ားကို မည္သို႔မည္ပံု အသံုးခ်ၾကမည္ကိုထည့္ သြင္းစဥ္းစားထားလွ်င္ျဖင့္ ပို၍ အက်ဳိးရွိလိမ့္မည္ ျဖစ္ပါသည္။

မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ားက အလြန္ေကာင္းပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယင္းမုိးဘုိင္းဖုန္းမ်ားသည္ မိမိတို႔၏ ဘ၀မ်ားႏွင့္ မိမိတို႔၀န္းက်င္ရွိ လူအမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ေျပာဆိုေနမႈမ်ားအေပၚ လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္သြားဖို႔ ရွိေနပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဤသို႔ျဖစ္ပ်က္ေနခဲ့သည္မွာ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံတည္းမွ် မဟုတ္ပါ။ ကမၻာတစ္၀ွမ္းတြင္ ဆက္သြယ္ေရးနည္းပညာေတာ္လွန္ေရးသဖြယ္တစ္ဟုန္ထိုး တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာခဲ့ၿပီး ေနာက္၊ မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ား၊ မိုဘိုင္းေရႊ႕ေျပာင္း သံုးစြဲႏိုင္သည့္စနစ္မ်ားက ေနရာတကာသူတြင္က်ယ္ ျဖစ္လာေနခဲ့သည္။ အနီးအနား တြင္အေႂကြေစ့ထည့္၍ ဆက္သြယ္ရသည့္ဖုန္းမ်ား (pay phone) မရွိေတာ့သေလာက္ ျဖစ္လာသည္။ ဖုန္း တစ္ေခၚအတြက္ အိမ္ေရာက္မွ၊ ႐ုံးေရာက္မွဟူ၍ ေစာင့္ေနရန္လည္းမလိုအပ္ေတာ့။ သင္မည္သည့္ေနရာ တြင္ရွိေနေန၊ ဆက္သြယ္ေျပာဆို၍ ရေနေပၿပီ။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္ခုကို သေဘာတူအဆံုးသတ္လိုက္ ႏိုင္သည္။ သင့္အိမ္သူႏွင့္၊ ခင္ပြန္းႏွင့္ စကားစျမည္ေျပာႏုိင္သည္။ သမီးရည္းစား ကိစၥမ်ားအတြက္လည္း “ေက်းေစ”စရာမလိုေတာ့။ မိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္လည္း အလြယ္တကူေျပာဆိုႏိုင္ၿပီ။ သူတို႔၏ကေလးမ်ား မည္ သည့္ေနရာတြင္ ရွိေနၾကမည္ကို စစ္ေဆးၾကည့္ႏိုင္သည့္အတြက္၊ မိဘမ်ားလည္း လံုၿခံဳစိတ္ခ်မႈ တစ္စံုတ ရာရလာေပမည္။ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေလာကတြင္လည္း ေန႔ညမဟူဆက္သြယ္၍ ရႏိုင္ေပမည္။ ခလုတ္ တစ္ခ်က္ႏွိပ္႐ံုမွ်ျဖင့္လည္း အခ်စ္ကေလးကိုဆက္သြယ္ ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။

သုိ႔ေသာ္တကယ္ ျဖစ္လာသည္က ဤသုိ႔အထူးေကာင္းမြန္လွသည့္ နတ္မ်က္ေစ့သဖြယ္ ကိရိယာငယ္က မိမိတို႔၏ဘ၀မ်ားကို ခ်ယ္လွယ္လႊမ္းမိုးသြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဖုန္းေခၚသံမ်ားေၾကာင့္ အစည္းအေ၀းမ်ား အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ၾကရသည္။ မိတ္ေဆြမ်ား စကားေျပာရင္း၊ အလုပ္လုပ္ေနရင္း၊ တစ္ခါတစ္ရံ အိပ္ေပ်ာ္ေနရင္းမွာပင္ ဖုန္း၀င္လာေသာေၾကာင့္ စိတ္ညစ္ၾကရပါသည္။ မိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ စာရင္းေသာက္ရင္း စကားစျမည္ ေျပာခ်င္လွသည္။ သို႔ေသာ္ ဟိုဟိုသည္သည္ မိုဘိုင္းဖုန္းမွတစ္ဆင့္ “နက္” ေပၚတက္ ေမႊ ေႏွာက္ေနရင္း၊ မက္ေစ့ခ်္မ်ားပို႔ရင္း နာရီ၀က္မွ် အခ်ိန္ကုန္သြားရသည္။ မိမိတို႔ႏွင့္ ရင္းႏွီးၿပီးသားသူမ်ား ႏွင့္အဆက္အသြယ္ ျပတ္ခဲ့ရသည္။ အြန္လိုင္းေပၚတက္၍ သို႔မဟုတ္ ေဖ့ဘုတ္ (Feacebook) ေပၚတက္၍ ယေန႔ေခတ္သစ္ကာလ၌ လူအမ်ားမည္သို႔ ဆက္သြယ္ေနၾကသည္။ အျပန္အလွန္ ေျပာဆိုတုံ႔ျပန္ေနၾက သည္ကို ဓာတ္ပံုအခ်ဳိ႕ၾကည့္႐ႈေစလိုပါသည္။ ပံုမွန္လူအခ်င္းခ်င္း စကားစျမည္ေျပာဆို ေနရာမွေန၍ဖုန္း မ်ားျဖင့္ ေျပာဆိုၾကသည္။ စာပို႔ၾကသည္။ ၎ကိုပင္ေက်ာ္ခဲ့ၿပီ။ လူအမ်ားက ေနာက္ဆံုးသတင္းထူး သတင္းဆန္းမ်ားကိုလိုက္၍ အင္တာနက္ေပၚ ေဖြရွာေနၾကျပန္သည္။ အကယ္၍ သူတို႔ဆက္သြယ္မႈႏႈန္း(ကြန္နက္ရွင္) ေကာင္းေကာင္းသာရွိခဲ့လွ်င္ (Youtube video) ဗီဒီယို အပိုင္းအစမ်ားပင္ ေဖြရွာၾကည့္႐ႈေနၾကေတာ့သည္။ကမၻာတစ္၀ွမ္းႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း တစ္ဆင့္ခ်င္းတစ္ဆင့္ခ်င္း၊ လူအမ်ားကဤ ဆက္သြယ္ေရး ကိရိယာငယ္မ်ားကို မည္သို႔မည္ပံု အသံုးခ်ရမည္၊ အသံုးခ်သင့္သည္ကို ေမ့ေလ်ာ့ပ်က္ကြက္လာၾကသည္။ မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ား၊ မိုဘိုင္း ဆက္သြယ္ေရးကိရိယာမ်ားျဖင့္ ဆက္သြယ္ေနၾကသည့္ တစ္ခ်ိန္တည္းတြင္ ေစာင့္ ထိန္းၾကရမည့္ ယဥ္ေက်းမႈက်င့္ထံုးမ်ား ပ်က္ကြက္လာၾကသည္။ သူတို႔၏ေဘးမွ လူအမ်ားအေပၚ မည္သို႔ သေဘာထားျပဳမူသင့္သည္ကို ေမ့ေလွ်ာ့၍ေနၾကသည္။ မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ားႏွင့္ ကိရိယာမ်ားက မိမိတို႔ ျမင္ ကြင္းမ်ားထဲသို႔ အေဆာတလ်င္ ၀င္ေရာက္လာၾကၿပီး၊ ၎တို႔ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း တိုးတက္လာရမည့္ အမူအက်င့္မ်ား၊ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားကို လိုက္မမီႏိုင္ျဖစ္ေနၾကရသည္။

ျဖစ္ရပ္မ်ားစြာတြင္ မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ား ပို၍ပို၍ ခ်ိတ္ဆက္မိလာၾကသည္ႏွင့္အမွ်၊ မိမိတို႔ နံေဘးပတ္၀န္းက်င္မွ လူမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈပို၍ပို၍ ေလွ်ာ့က်ဆင္းသြားၾကသည္။ ဖုန္း၀င္လာသည့္အတြက္ေၾကာင့္ မိမိတို႔ ေျပာဆိုေနသည့္ စကားမၿမီ အေပၚ မည္မွ်အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ရေၾကာင္း လူအမ်ားကသတိမမူႏိုင္ ျဖစ္လာၾကရသည္။ ထို႔အတူ မိမိတို႔ႏွင့္ အတူထိုင္ေနၾကသူမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ေျပာဆိုရမည့္အစားဖုန္းေပၚတြင္ သာယာမိေနၾကသည္။ ေနာက္ဆံုး အေနာက္ ႏိုင္ငံမ်ား၏ အခ်ဳိ႕ေသာစားေသာက္ဆိုင္မ်ား၊ ဘားဆိုင္မ်ား၊ အျခားေနရာမ်ားတြင္ ဖုန္းမသံုး ပါရန္တားျမစ္စာခ်ိတ္ဆြဲရသည့္ အေနအထားတိုင္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ လူအမ်ားသံုး ယာဥ္မ်ားေပၚတြင္လည္း လူအခ်ဳိ႕က က်ယ္ေလာင္စြာ ေအာ္ဟစ္ေျပာဆိုေနမႈေၾကာင့္ ေဒါသျဖစ္ၾကရသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ မိမိတို႔ ၀န္းက်င္တြင္ ဖုန္းေျပာဆိုသည့္ကိစၥမ်ားအေပၚ မည္သို႔ပိတ္ပင္တားဆီးရမည္ဟု ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားလည္းရွိလာခဲ့သည္။မိမိတို႔၏ ၀န္းက်င္တြင္ပြင့္လင္းသည့္၊ တစ္ခါတစ္ရံ ဆူညံလြန္းသည့္ လူမႈေရးယဥ္ေက်းမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေနသည္ကို အသိအမွတ္ျပဳထားသည္ႏွင့္ တစ္ခ်ိန္တည္းတြင္၊ လူအမ်ားအၾကား မိုဘိုင္းဖုန္း အသံုးျပဳ၍ ဆက္သြယ္ေျပာဆိုရာ၌ မည္သည့္အမူအက်င့္က လက္ခံႏိုင္ဖြယ္ျဖစ္သည္ကို ဆင္ျခင္သိရွိထားသင့္ပါသည္။ အေရးႀကီးသည့္ မိမိတို႔၏ေဆြးေႏြးေျပာဆိုမႈ အစည္းအေ၀းမ်ားကို ဖုန္းတစ္ေခၚေၾကာင့္ အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေစမည္ေလာ။ မိမိတို႔က မိတ္ေဆြ၊ ခင္မင္ရသူမ်ားႏွင့္အတူ ရွိေနခ်ိန္တြင္ ဖုန္းကိုထုတ္၍ ဗီဒီယိုဂိမ္း ကစားေနသင့္ပါသေလာ။ ဤသို႔ေသာ အမူအက်င့္မ်ားကို အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားရွိ လူငယ္မ်ားအၾကား၌ေတြ႕ ျမင္ေနရသည့္အခ်ိန္တြင္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ မိမိတို႔သည္လည္း မည္ကဲ့သို႔ အေကာင္းဆံုး ဖုန္းအသံုးျပဳႏိုင္ၾကမည္ကို ဆင္ျခင္ထားသင့္လွပါသည္။ သို႔မွသာ မိုဘိုင္းဖုန္းယဥ္ေက်းမႈက်င့္ထံုး (mobile etiquette) ဟု ေခၚဆိုၾကသည့္ လူသူလက္ခံႏိုင္ဖြယ္ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ကို ထိန္းသိမ္းတည္ေဆာက္ႏိုင္ၾကမည္ ျဖစ္ေပသည္။ ။